Woorden van Troost
Kerstmis in Coronatijd
“Een volk dat wacht in duisternis zal een groot licht zien!“
De bekende aanhef van kerstmis met woorden van Jesaja. Woorden die dit jaar een eigen lading krijgen. Volk in duisternis… Het achter ons liggende jaar werd getekend door de duisternis van een piepklein virus dat ons leven een jaar lang beïnvloedde. Zo werd het een alles is anders jaar. Uitvaarten met half lege kerken en familieleden die er niet bij mochten zijn. Verzorgingshuizen die op slot gingen voor bezoek. Afstand houden van elkaar. Niks knuffelen.
Bezoek met mondjesmaat en met mondkapjes. Kerkdiensten met beperkte aantallen en eerst aanmelden. Meer mensen die thuis luisteren naar de dienst op de computer dan in de kerk.
Ook in de kerstnacht: kerstmis 2020 heeft als motto: Komt allen NIET tezamen! U hebt thuis in elk geval het voordeel dat u uit volle borst de liederen kunt via de livestream mee zingen. En weet u nog in het voorjaar? Geen goede week en geen paasvieringen. Wie had dat ooit gedacht? Wat een klein virus kon uitrichten. Handgelfabrikanten die miljonair werden.
En kerstmis vieren alleen via de computer. En uitgerekend dit jaar drie zondagen.
De restaurants zijn dicht. En opa en oma op veilige afstand. We bellen wel om het contact in stand te houden.
Dat is in grote lijnen de context waarin we dit jaar kerstmis vieren. Met het vertrouwde kerstverhaal en onvermijdelijk de vraag of de herders en de koningen bij de stal zich ook maar aan de afstand van anderhalve meter willen houden. En engelen die samen met de aërosolen door het luchtruim zweven. Hoe vieren we kerstmis in Coronatijd? Heeft het nieuwe normaal iets toe te voegen en hebben we wat geleerd in de gegeven omstandigheden? Hebben we – wandelend in het grote duister – het licht al gezien?
Het is me opgevallen dat je met corona twee kanten op kunt: je kunt je opsluiten in je eigen lock down; het zal onze tijd wel duren. Het waait wel weer over, al weten we nog niet wanneer. Het valt me op dat we soms op die manier massaal de straat op gaan. Dat sommige mensen feesten organiseren tegen alle adviezen in. En restaurants die dreigen vanaf 17 januari weer open te gaan, om faillissement te voorkomen. Dat we de wintersport niet zo maar schrappen; we hebben er het hele jaar hard voor gewerkt!
Er zijn ook andere verhalen. Zomaar een telefoontje; een meisje uit Bilthoven dat ik niet ken. Zij vertelde me dat ze – met het telefoonboek open – mijn nummer had gevonden en “zomaar even”belde om te weten of ik behoefte had aan een praatje? Je weet wel: coronatijd. “Ja, ik doe dat een ochtend per week. Nee, in ken u niet, maar ik trof toevallig uw nummer.”
De vraag is maar of we het kerstkind dit jaar mogen aanraken. Of is de vraag anders: of het kerstkind ons mag aanraken dit jaar? Of sneuvelt kerstmis in de anderhalve meter grens? Net als het meezingen. Een volk dat in duisternis wandelt zal een groot licht zien. Hoe komt het licht van kerstmis tot ons dit jaar? Misschien gefilterd door de omstandigheden. Gebroken licht. Beleefd op afstand. Minder direct contact met elkaar, ook als parochie. Geen uitpuilende kerk.
Vindingrijk om toch als familie met elkaar op te trekken in kleine groepje, maar met daaronder de kerstboodschap; dit kind brengt ons bij elkaar; wijst ons op elkaars geluk. Stuurt ons naar de nood van de ander en met name naar degenen die in deze dagen verloren lopen. Naar de meest kwetsbaren die maar beter binnen kunnen blijven. Naar de mensen die in de zorg werken en die de vragen nauwelijks aan kunnen. Is kerstmis dit jaar wel die universele, tijdloze boodschap? Van een Mens die niet aan het lijden ontsnapte maar Die in het lijden Zijn taak vond? Was Hij het niet die Mens die kwam omdat God even niet kon? Hoe kunnen wij dan op onze beurt in de duisternis van onze dagen een zinvol leven leiden?
Ik hoop en wens dat we het grote licht zien, dit jaar. Niet als een automatisme, als een soort weerbericht dat de zon wel weer gaat schijnen. Maar als een aanmoediging; een antwoord op de vraag: als er niets meer kan, wat kan ik dan nog? Want zo anders is deze tijd niet. Ziekte, eenzaamheid, rouw, isolement.. ze zijn van alle tijden, ook van onze tijd. En kerstmis gaat over het Licht dat schijnt in die duisternis. Wij mogen de brengers zijn van dat Licht en we mogen het brengen aan elkaar en aan een wereld die er hartgrondig op wacht.
Zalig Kerstmis in coronatijd. Amen
Adri Verweij